نحوه تقسیم ارث اموال میت بی وارث

یکی از سؤالاتی که در خصوص ارث یا سهم الارث همواره ذهن هر شخصی را ممکن است درگیر نماید، این است که اگر شخصی فوت نموده و هیچ وارثی نداشته باشد، ارث ایشان که شامل دارایی منقول و غیرمنقول می ­باشد چه سرنوشتی خواهد یافت. در این مقاله کارشناس و وکیل متخصص حقوقی مؤسسه حق گستر سعی نموده است ابتدا در خصوص ارث و نحوه تقسیم آن که در مقاله دیگری نیز به آن به طور مفصل پرداخته شده است، در این مقاله به طور مختصر پرداخته و در نهایت در خصوص اموال میت بی وارث نیز می پردازد.

مطابق قانون، ارث به معنی مال یا حقی است که پس از مرگ شخص، به بازماندگان او می رسد بر همین اساس  شرط وراثت یعنی ارث بردن بازماندگان از شخص فوت شده، این است که در زمان فوت مورث، زنده یعنی اینکه اشخاصی که از متوفی با توجه به تعاریف قانون مدنی که به عنوان وارث قلمداد می گردند، باید در هنگام فوت متوفی یا مورث، زنده باشند در غیر این صورت یعنی اگر این اشخاص در قید حیات نباشند، از اموال متوفی ارث به آنها تعلق نمی­ گیرد.

ترکه به معنی دارایی به جا مانده از مورث می ­باشد که این دارایی حاوی دو بخش منفی و مثبت است.

بخش مثبت شامل؛ اموال و حقوق و مطالباتی است که به وارثان می رسد و بخش منفی شامل؛ دیون و تعهدات است که در دارایی متوفی می ماند و باید از محل اموال مثبت باقی مانده متوفی پرداخت شود.

زمانی ارث تحقق می­یابد که مورث به موت حقیقی یا فرضی تحقق پیدا کند و در این زمان است که این شخص به عنوان میّت و متوفی تلقی و تمامی دارایی و اموال او به وراث ایشان خواهد رسید.

از آنجا که در مقاله ارث و نحوه تقسیم آن به طور کامل در خصوص طبقه بندی وراث و ذی نفعان ارث بحث کرده و جهت کسب اطلاعات بیشتر به این مقاله مراجعه نمائید.

اموال میت بی وارث اصولاً به دو بخش تقسیم می­گردد؛ یا ممکن است شخص متوفی جز همسر یا شوهر خود وارث دیگری نداشته باشد و یا ممکن است در کل هیچ وارثی نداشته باشد که هر دو فرض مورد بررسی قرار می­گیرد.

در فرض اول، اگربه هر نحو شخصی«زوج یا زوجه » فوت نموده و به غیر از همسر خود هیچ وارث دیگری نداشته باشد، آن گاه تکلیف ترکه به چه صورت می باشد؟

قانون گذار در مورد این فرض که اگر متوفی به غیر از زوج یا زوجه خود، هیچ وارث دیگری نداشته باشد تعیین تکلیف نموده است که مطابق ماده ۹۴۹ قانون مدنی، اگر زن فوت کند و هیچ وارثی جز شوهر خود نداشته باشد، شوهر تمام ترکه او را به ارث خواهد برد و اگر مرد فوت کند و هیچ وارثی به جز زن خود نداشته باشد، در این فرض زن همان سهم تعیینی خود یعنی ۴/۱ از کل ماترک را به ارث برده و مابقی ترکه و دارایی شوهرش به دولت تعلق می­ گیرد.

در فرض دوم، قانون گذار ما در مورد متوفی که هیچ وارثی ندارد نیز تعیین و تکلیف کرده نموده و به این موضوع پرداخته است. بر همین اساس مطابق ماده ۳۳۵ قانون امور حسبی، ابتدا از سوی دادستان، با تعیین مدیر ترکه که مسئول اداره ترکه میت است اقدام به عمل می ­آید و سپس مدیر ترکه بعد از تحریر ترکه (مشخص شدن اموال و دارایی­ های متوفی) و پرداخت دیون و واجبات مالی او، اگر متوفی اقدام به تنظیم وصیت نموده بود تا یک سوم اموال طبق وصیت عمل می­ گردد و باقی مانده اموال متوفی در اختیار دادستان به عنوان مقام دولتی قرار می­ گیرد که صرف امور خاص مندرج در قانون خواهد شد بدین نحو که اگر از تاریخ تحریر ترکه تا۱۰سال، وراثی برای متوفی معلوم نگردد، اموال متوفی بی وارث، به خزانه دولت تسلیم می­ گردد.