مطالبه نفقه زوجه
مطالبه نفقه
یکی از عمده ترین مسائلی که موجبات اختلاف زوجین را ایجاد مینماید، نپرداختن نفقه از سوی شوهر در زندگی میباشد.
با انعقاد نکاح دائم در دفتر ازدواج، مطابق قانون وظایف و تعهداتی برعهده زوج قرار میگیرد که یکی از این تعهدها، تعهد به پرداخت نفقه به زوجه می باشد که براساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی: «نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت که بطور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم در صورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه مرض یا نقصان اعضاء.» مطابق ماده مزبور، مرد (زوج) بعد از انعقاد نکاح دائم مکلف به پرداخت نفقه به همسر خود میباشد و معیار تعیین میزان نفقه وضع زن در خانواده تشکیل شده از او و شوهر است نه خانه پدری زن، ولی در رویه موجود در دادگاهها، در صورت ارجاع امر به کارشناس، کارشناس مزبور وضعیت زن و پدر و مادر زوج را برای تعیین میزان نفقه در نظر میگیرد.
شرایط تحقق نفقه
زوجه زمانی مستحق دریافت نفقه می باشد که در تمکین زوج بوده و این تمکین در قانون مدنی به صورت مطلق بیان شده است یعنی زوجه مکلف به تمکین اعم از عام (رابطه حسنه و همکاری در امور خانواده غیر از عمل زناشویی) و خاص (رابطه زناشویی) میباشد و براساس ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی: «هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.» در نتیجه اگر زن بدون عذر موجه حاضر نشود که با شوهر خود زندگی کند یا رابطه جنسی داشته باشد یا با او در اداره خانواده همکاری کند، حقی برای مطالبه نفقه ندارد.
نکته مهمی که باید بیان شود این است که اگر زوجه در دوران عقد بوده و باکره باشد دارای حق حبس بوده و می تواند اگر مهریه وی عندالمطالبه باشد تا زمانی که مهریه به وی پرداخت نگردد از تمکین خاص از شوهر امتناع نماید. لذا با این شرایط زوجه میتواند در تمکین همسر خویش نباشد ولی کماکان نفقه خود را از زوج دریافت نماید، مگر اینکه زوج مهریه وی را پرداخت نموده تا حق حبس زوجه ساقط شود.
همانطور که در ابتدای متن بیان شد نفقه فقط شامل انعقاد ازدواج دائم می باشد و در نکاح موقت، زن حق دریافت نفقه ندارد مگر اینکه پرداخت نفقه بین زوجین شرط شده باشد.
نحوه طرح دعوای نفقه
عنوان خواسته برای طرح دعوای نفقه به دو شکل مطرح میگردد:
۱-نفقه جاریه:
در این عنوان خواسته، زوجه تقاضای پرداخت نفقه خود از شوهر را از تاریخ تقدیم دادخواست مطرح مینماید و این دادخواست در شعب دادگاههای خانواده مورد رسیدگی قرار میگیرد.
۲-نفقه معوقه:
نفقه معوقه یا نفقه زمان گذشته زوجه که در این نوع دادخواست زوجه ادعا دارد که شوهر وی در موعد زمانی مشخصی مثلا یکسال یا چندماه قبل از تقدیم دادخواست یا از زمان انعقاد نکاح دائم، نفقه از سوی شوهر پرداخت نشده است و زوجه باید میزان نفقه های خود را مقوم (قیمت گذاری) نماید که اگر مبلغ مورد مطالبه کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، در شورای حل اختلاف رسیدگی میشود و اگر این مبلغ بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد در دادگاه خانواده رسیدگی میشود.
باید توجه داشت که تمامی دادخواست ها از طریق دفاتر خدمات قضایی الکترونیک سطح شهر به مراجع قضایی ارسال میشود که حتماً برای ثبت دادخواست، ثبت نام ثنا جهت ابلاغات الکترونیکی برای خواهان و همچنین در مشهد، گذراندن ۲ جلسه مشاوره روانشناسی قبل از تقدیم دادخواست الزامی می باشد.
