یکی از دعاوی که ممکن است از سوی زوجه تقدیم دادگاه خانواده گردد، تقاضای طلاق به دلیل عسر و حرج موضوع ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی می باشد که در پرونده مزبور علاوه بر ماده مزبور، خواهان محترم (زوجه) به بند ۲ سند نکاحیه نیز استناد نموده است و در نهایت با سپردن پرونده از سوی زوج به وکیل متخصص ما در امور خانواده، ایشان در پرونده دفاع نموده و حکم به بی حقی خواهان صادر و حکم مزبور نیز قطعی و نهایی گردید. در ذیل نمونه لایحه دفاعیه طلاق به دلیل عسرو حرج ایشان به عنوان وکیل زوج برای شما مخاطبین محترم قرار می گیرد:
موضوع: لایحه دفاعیه طلاق به علت عسر و حرج موضوع پرونده شماره ….
احتراماً اینجانب به وکالت از موکل در خصوص پرونده به کلاسه …. مطروحه در آن شعبه که همسر ایشان درخواست طلاق مستند به بند ۲ سند نکاحیه و همچنین ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی نموده است و همچنین در خصوص لایحه وکیل محترم خواهان به استحضار آن مقام محترم قضایی می رساند:
۱-همانطور که خود مستحضر هستید با دقت در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی و عمومات قاعده عسر و حرج می‌توان شرایطی به شرح ذیل برای اعمال آن در نظر گرفت:
اولاً؛ سبب عسر و حرج باید در زمان درخواست طلاق موجود باشد. بنابراین زوجه نمی‌تواند به واسطه علتی که سابقاً موجب عسروحرج وی از زندگی زناشویی شده است و در حال حاضر رفع گردیده، درخواست طلاق نماید. علت درج چنین شرطی آن است که در چنین وضعیتی، دوام زوجیت موجب عسروحرج زوجه نبوده و هدف ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی جلوگیری از حرج و ضرر موجود است، نه جبران ضررهای معنوی و مادی گذشته.
ثانیاً؛ ضابطه تشخیص عسر و حرج زوجه، معیار شخصی است و با توجه به وضعیت مادی، روحی و روانی و شخصیت زوجه احراز می‌گردد. اما این مانع از آن نیست که در تشخیص تنگی و مشقت به عرف مراجعه ننماییم. و ملاک تشخیص آنکه چه امری سوء معاشرت است و تشخیص درجه‌ای که زن نمی‌تواند زندگانی زناشویی را ادامه دهد، به نظر عرف می‌باشد که در هر مورد با در نظر گرفتن وضعیت روحی، اخلاقی و اجتماعی زوجین و همچنین وضعیت محیط از حیث زمان و مکان آن را تعیین می‌نماید» لذا اگر به دادنامه کیفری استنادی خواهان محترم تدقیق نمائید مشخص است که صدمات وارده به ایشان به هیچ وجه جدی و شدید نمی باشد و واقعیت امر در خصوص درگیری مزبور تهییج پدر ایشان و دخالتهای بی مورد ایشان در زندگی زناشویی با همسر موکل می باشد و در محل درگیری اصل درگیری با پدر ایشان بوده است که به دلیل دخالت همسر موکل در این امر موکل صرفاً ایشان را به دخالت نکردن ارشاد نموده و از دخالت در درگیری منع نموده است که صدمات وارد شده در دادنامه استنادی وکیل محترم خواهان نیز مثبت ادعای اینجانب می باشد.
۲-مستند به بند ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در خصوص ضرب و شتم که موجب عسر و حرج می گردد اشعار داشته است که: «ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.» از دقت در این بند مشخص است که ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار باید به صورت مستمر باشد تا بتواند موجبات عسر و حرج زوج را فراهم آورد و اینکه خواهان محترم صرفاً به موجب دادنامه کیفری که در واقعیت امر پدرشان نیز به دلیل تقصیر محکوم به پرداخت دیه گردیده است و هیچ آسیب جدی و ضرب عمدی متوجه خواهان محترم نگردیده است نمی تواند از موجبات عسر و حرج محسوب گردد.
۳-اینکه وکیل ایشان در لایحه دفاعیه طلاق به دلیل عسر و حرج تقدیمی اذعان داشته است که موکل شکایت رابطه نامشروع از خواهان نموده و در نهایت حکم برائت صادر گردیده است نیز باید بیان داشت؛ همانطور که در دادنامه مزبور درج گردیده است به صراحت مشخص است که موکل در پرونده رضایت قطعی خود مبنی بر مختومه شدن پرونده را اعلام نموده است و از طرفی همانطور که خود مستحضر هستید جرم رابطه نامشروع جنبه عمومی داشته و در اینگونه پرونده ها در صورت رضایت شاکی، به دلیل اینکه پرونده مختومه گردد قاضی در دادنامه صادره چنین اظهاراتی را عنوان می دارد و در نهایت حکم به برائت متهم صادر می نماید.
۴-در خصوص شکایت افتراء نیز که وکیل محترم خواهان در لایحه دفاعیه طلاق مزبور از موارد عسر و حرج عنوان نموده است نیز باید بیان داشت؛ موکل پس از انجام شکایت با اعلام رضایت خود پرونده مزبور را نیز مختومه نموده تا بتوان همسر خود را به زندگی مشترک ترغیب نماید و صدور قرار موقوفی صادره از شعبه ۱۱۹ کیفری دو مشهد نیز مؤید صحت ادعای موکل می باشد.
۵-در خصوص ادعای وکیل خواهان مبنی بر تهدید به قتل از طریق ارسال پیامک نیز باید بیان داشت که ادعای ایشان به هیچ وجه صحت نداشته و موکل هیچگونه پیامکی دال بر تهدید برای ایشان ارسال ننموده است و تمامی پیامهای ارسالی موکل به ایشان صرفاً مبنی بر برگشت به زندگی مشترک بوده است.
۶-اینکه وکیل خواهان دو مرحله توافق به طلاق را از موارد عسر و حرج میداند نیز فاقد وجاهت قانونی است چراکه اولاً؛ اگر به هر نحو موکل راضی به طلاق توافقی بوده و علاقهای به همسر خود نداشته باشد اقدام به ادامه روند توافقات صورت پذیرفته و در نهایت اقدام به تقدیم دادخواست و در نهایت جاری شدن صیغه طلاق می نمود نه اینکه از انجام این اقدامات صرف نظر نماید ثانیاً؛ تمامی اقدامات انجام شده در راستای ترغیب همسرموکل (خواهان) و ایجاد تلنگر در ایشان برای ادامه زندگی مشترک با ترس از دست دادن یکدیگر انجام پذیرفته است و هیچکدام از توافقات به مرحله اجرا در نیامده است، لذا نمیتوان اقدامات صورت پذیرفته را دال بر عسر و حرج خواهان محترم دانست.
درنهایت با توجه به اظهارات فوق و پرداخت نفقه ایشان علیرغم عدم تمکین وی از موکل و فراهم نمودن تمامی شرایط جهت آغاز زندگی مشترک از قبیل منزل مسکونی و اثاث البیت و تقاضا از ایشان به دفعات مکرر مبنی بر شروع زندگی مشترک که تمامی این اقدامات دال بر علاقه قلبی موکل به همسرش (خواهان) می باشد و همچنین کراهت طلاق با توجه به روایات، کلمات و سیره عملی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) مشاهده می‌شود که آنان طلاق را بسیار مذموم و منفور معرفی کرده‌اند، و نبودن هیچگونه موجبی که عسر و حرج خواهان را فراهم آورد (چراکه هنوز زندگی مشترکی آغاز نگردیده است تا این شرایط برای ایشان فراهم گردد)، تقاضای رد دعوای ایشان از آن مقام محترم قضایی مورد استدعاست.
جملات کلیدی: ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی – عسر و حرج – ضرب و جرح – رابطه نامشروع – وکیل متخصص امور خانواده – طلاق – موکل – دادنامه – خواهان – لایحه دفاعیه طلاق
