
مصرف مشروبات الکلی
شرب خمر (مصرف مشروبات الکلی)
نوشیدن و مصرف مشروبات الکلی در فقه اسلامی و قانون مجازات ایران حرام بوده و برای مرتکب مجازات حد تعیین شده است.
این جرم به مانند دیگر جرائم موجود در قانون مجازات اسلامی ایران، جهت تحقق نیاز به وجود عناصر (قانونی، مادی و معنوی) تشکیل دهنده دارد که در صورت تحقق این عناصر، عمل ارتکابی قابل مجازات خواهد بود.
گفتار اول: عنصر قانونی شرب خمر (مصرف مشروبات الکلی)
مستند به ماده ۲۶۴ قانون مجازات اسلامی که اشعار میدارد: «مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق، تدخین آن کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط، به گونهای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است.» جرم شرب خمر از جمله جرائم حدی بوده که مقررات مربوط به آن در مواد ۲۶۴ الی ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی آمده است.
گفتار دوم: عنصر مادی شرب خمر(مصرف مشروبات الکلی)
الف- رفتار مرتکب: شخصی محکوم به جرم شرب خمر میگردد که رفتار وی عبارت از خوردن یا نوشیدن مسکر باشد، لذا باید توجه داشت که اگر مصرف مسکر از طریق تزریق وارد بدن گردد، مقررات شرب خمر نسب به وی اعمال نمیگردد.
ب- وجود مسکر: آنچه که مورد شرب قرار میگیرد باید قابلیت مست کنندگی داشته باشد هرچند شخص مورد نظر را در همان لحظه مست نکند.
ج- درجه الکل: طبق نظریه شماره ۷/۶۰۵۳-۱/۱۰/۱۳۷۳ اداره حقوقی قوه قضائیه که اشعار میدارد: «ملاک ماده ۲۶۵ مسکر بودن مایع است و مقدار الکلی که باید در آن باشد در قانون مشخص نگردیده است، بنابراین در صورت مسکر بودن مایع با هر درجه الکل مشمول ماده مذکور خواهد شد. چنانچه به تشخیص قاضی صادرکننده مخلوط الکل سفید با نوشابه خارجی در حدی است که آن را از حالت مسکر بودن خارج کرده است فاقد حد است و در این صورت قابل تعزیر نمیباشد.»
گفتار سوم: عنصر معنوی(مصرف مشروبات الکلی)
برای تحقق جرم شرب خمر باید متهم بالغ، عاقل و مختار بوده و بر مسکر بودن و حرام بودن آن آگاهی داشته باشد؛ لذا اگر شخصی مدعی جهل به حکم و موضوع باشد و صحت ادعای وی نیز محتمل باشد محکوم به مجازات مزبور نمیگردد به عنوان مثال اگر شخصی که در کشور وی خوردن مشروبات الکلی آزاد میباشد، وارد یک کشور اسلامی گردد و از قوانین آن کشور در خصوص شرب خمر آگاهی نداشته باشد و هم جهل به موضوع و هم جهل به حکم داشته باشد، در صورت صحت گفتار وی، مجازات نمیگردد.
گفتار چهارم: دلایل اثباتی و راه دفاع در پرونده شرب خمر
دلایل بزه انتسابی شرب خمر موضوعیت داشته و بزه مرقوم جز با اقرار متهم یا شهادت شهود قابل اثبات نیست و علم قاضی نیز که در طول سایر ادله اثباتی قرار دارد در صورتی میتواند مستند صدور حکم قرار گیرد که مبتنی بر امارات قضایی و قابل اتکا باشد.
حال اگر از متهم در زمان دستگیری تست الکل گرفته شود و تست الکل وی مثبت باشد، در خصوص تست الکل اخذ شده نیز اولاً: تست الکل از طریق بکارگیری دستگاه الکل سنج در صورتی می تواند مستند علم قاضی قرار گیرد که متهم به صورت داوطلبانه حاضر به انجام این تست باشد از اینرو از آنجاکه نمیتوان افراد را ملزم به دادن تست اعتیاد کرد، الزام و اجبار ایشان به انجام تست الکل نیز فاقد توجیه بوده و معذالک در اوراق و محتویات پرونده اگر دلیلی دایر بر تفهیم اختیار انجام تست الکل به صورت نگرفته باشد، میتوان دفاع قابل قبولی در دادگاه برای ایشان انجام داد.
ثانیاً: با عنایت به اینکه تست الکل بواسطه احتمال بروزخطا و اشتباه در شیوه آزمایش یا نتیجه آن فاقد حجیت شرعی است نمیتواند از مصادیق امارات قضایی و مستند علم قاضی برای صدور حکم باشد.
همچنین باید توجه داشت در بند ۲ ماده ۱۷۲ قانون مجازات اسلامی که اقرار در جرم حدی مصرف مسکر را دو بار میداند و همچنین مطابق ماده ۱۶۸ قانون مزبور اقرار باید از روی قصد و اختیار و در محضر دادگاه صورت پذیرد تا موثر واقع شود .
لذا اگر متهم به هیچ عنوان بیانی که حاکی از اقرار باشد در نزد دادگاه نداشته باشد و در عوض در تمامی مراحل با انکار شدید بزه انتسابی را قبول نکند، صرف وجود تست مثبت الکل از دلایل اثبات بزه شرب خمر محسوب نمیشود. از طرفی اگر متهم در مرحله دادسرا یا کلانتری نیز اقدام به اقرار نموده باشد، با یک دفاع خوب که از طریق یک وکیل متخصص به این امور انجام پذیرد به راحتی میتوان حکم برائت وی را اخذ نمود.
بررسی جرم شرب خمر - حقگستر
[…] نوشیدن مشروبات ا… از جمله جرائمی است که قانون گذار از فقه و مبانی اسلامی برداشت کرده است. شرب خمر در دسته مجازات های حدی (مجازاتی که موجب، نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع مقدس تعیین شده است) قرار گرفته و از این حیث که قانون ما از اسلامی گرفته شده است دارای اهمیت می باشد. […]