بررسی جرم سوء استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر
در ادیان و مذاهب و قوانین مختلف کشورها به امانت داری و اعتماد مردم نسبت به یکدیگر بسیار تأکید شده و در برخی موارد که قانونگذاران اقدام به جرم انگاری رفتار می کنند یکی از این اقدام های مجرمانه که همانند اختلاس یکی از صور خاص خیانت در امانت می باشد، جرم سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء می باشد. این جرم مانند اختلاس، کلاهبرداری، سرقت، خیانت در امانت از زمره جرائم علیه اموال محسوب می شود. این جرم در حقوق فرانسه قسمت عنوان کلاهبرداری و در حقوق انگلستان در قانون جعل و قلب تحت عنوان جعل قابل پیگیری می باشد ولی در قانون ایران سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء تحت عنوان مجزا جرم انگاری شده است.
تعریف جرم سوء استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر
این عمل در ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات جرم انگاری شده است که در تعریف آن باید بیان داشت که:«نوشتن متقلبانه یا برخلاف توافق در بالای امضاء یا مهر در یک سند یا نوشته ای سپرده شده یا بدست آمده.»
به صورت ساده اگر بخواهیم این جرم را شرح دهیم بدین صورت است که کسی که کاغذ سفیدی را امضاء یا مهر کرده و آن را به دیگری می دهد و از او می خواهد متن مشخص را بر روی آن بنویسد ولی گیرنده سفید امضاء یا سفید مهر بر خلاف دستور صاحب امضاء در ورقه مذکور متنی دال بر مدیون بودن صاحب امضاء نوشته و بدین صورت موجب ورود خسارت به صاحب امضاء می گردد.
نکات مهم جرم سوء استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر
سوء استفاده کردن متضمن هر نوع ضرری اعم از مادی یا معنوی، حیثیتی یا تجاری می باشد. همچنین برگ کاغذ می تواند کاملاً سفید بوده و فقط دارای مهر یا امضاء یا هر دو باشد یا همچنین برگ کاغذ ممکن است به صورت فرم چاپی یا دست نویس ناقص باشد و مقرر شود مطالبی طی توافق قبلی در آن تحریر شود ولی مرتکب بر خلاف آنچه توافق شده است، در سند مکتوب نماید. همچنین نکته دیگر در بدست آوردن سند است که امکان دارد به طرف سپرده شود و هم می تواند به صورت نامشروع بدست آید و در مجموع طریقه به دست آوردن سند توسط مرتکب جرم موثر در مقام نیست.
مثال برای جرم استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر
به عنوان مثالی ساده برای این جرم فرض کنید بازرگانی بخاطر مشغله و مسافرتی که در پیش دارد چکی را امضاء نموده و آن را به حسابدار خود می سپارد و از وی می خواهد که آن چک را به نام شخصی که از او طلبکار است و به میزان طلب او تنظیم کرده و برای طلبکار ارسال کند، ولی حسابدار آن را به نام خود نوشته است و چک را برداشت می نماید.
ادله اثبات جرم سوء استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر
مهمترین ادله اثبات این جرم ابتدا دلایل و مدارکی دال بر سوء استفاده مانند برداشت وجه و یا انتقال مال و هر زیان دیگر به خود می باشد و پس از آن دلال و مدارکی مانند نوشته سفید مهر یا سفید امضاء است که می توان از طریق ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری الحاق عبارت و سفید امضاء و سفید مهر بودن متن یا سند را تشخیص داد و همچنین می توان از شهود و مطلعین پرونده به عنوان دلیل مثبته نیز استفاده کرد. البته دلایل دیگر هم به نسبت هر پرونده وجود دارد که پیشنهاد می شود در صورت مواجه شدن با چنین پرونده ای حتماً با مراجعه به وکلا یا وکیل متخصص و مجرب کیفری مشورت نمایید.
مرجع رسیدگی و مجازات جرم سوء استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر
ابتدا با طرح شکایت و ثبت آن از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی موضوع به کلانتری محل وقوع جرم جهت انجام تحقیقات اولیه ارجاع و پس از آن پرونده به یکی از شعب دادسرای محل وقوع جرم ارجاع خواهد شد که در صورت تحقق جرم با صدور کیفرخواست از سوی مقام رسیدگی کننده در دادسرا (بازپرس یا دادیار) پرونده جهت رسیدگی و صدور حکم به دادگاه کیفری ۲ارسال می گردد.
در نهایت در صورتی که بتوان این جرم را به اثبات رسانید به موجب ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مرتکب به ۱تا ۳سال حبس محکوم خواهد شد.
