بررسی جرم خیانت در امانت

بررسی جرم خیانت در امانت

امانات دارای یکی از صفات پسندیده اخلاقی است که تمامی مذاهب آسمانی پیروان خود را به رعایت آن سفارش کرده اند و زشتی خیانت در امانت یا همان نقض امانت نیز مورد تأیید انبیاء و اولیای دینی در تمامی ادوار قرار گرفته است بدین سان جرم خیانت در امانت و مجازات خاص آن مانند بسیاری از جرائم علیه اموال، سابقه طولانی داشته و از قدیم در جوامع بشری شایع بوده است. در این مقاله کارشناس متخصص کیفری ما به برسی اجمالی این جرم برای شما مخاطبین پرداخته است.

تعریف جرم خیانت در امانت

قانون گذار در ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات به جرم انگاری این عمل پرداخته است که به موجب آن: «هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا‌هر کار با اجرت‌یابی اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او‌بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.» ولی قانون گذار تعریفی از آن ارائه نداده است لذا ابتدا به تعریف چندی از حقوق دانان برجسته راجع به این جرم می پردازیم.

تعریف دکترین از خیانت در امانت

دکتر میر محمد صادقی در کتاب جرائم علیه اموال و مالکیت خیانت در امانت را اینگونه تعریف می نماید: «استعمال، تلف، تصاحب یا مفقود نمودن توأم با سوء نیت مالی که از طرف مالک یا متصرف قانونی به کسی سپرده شده یا بنا بر استرداد یا به مصرف معین رسانیدن آن بوده است.» و یا دکتر لنگرودی در کتاب ترمینولوژی حقوق خیانت در امانت را عبارت می داند از استعمال مال مورد امانت توسط امین در جهتی که منظور صاحب مال نباشد و استعمال را اعم از تصاحب، تلف و گم کردن می دانند.

بررسی رفتار مجرمانه جرم خیانت در امانت

رفتار مجرمانه عبارت است از عمل با رفتاری که انجام یا عدم انجام آن را قانون جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است. لذا رفتار مجرمانه در جرم خیانت در امانت عبارت است از؛ استعمال، تصاحب، تلف و مفقود نمودن که به اختصار به توضیح آنها می پردازیم:

مفهوم استعمال در خیانت در امانت

منظور از استعمال مصرف کردن یا مورد استفاده قرار دادن مال مورد امانت است که لزوماً احتیاج ندارد که مال با استفاده از آن به اتمام برسد مثل دارو یا لوازم خوراکی و غیره بلکه همسن که استفاده شود و مال مورد استعمال باقی باشد مانند استفاده از ماشین، لباس و غیره کفایت می کند که البته باید همراه با سوء نیت و قصد مجرمانه صورت بگیرد.

مفهوم تصاحب در خیانت در امانت

منظور از تصاحب برخورد مالکانه داشتن با مال مورد امانت بدین منظور که امین برخوردی با مال امانی کند که مالک آن چنان برخورد کند مانند اینکه مال را به فروش برساند یا به اجاره یا به رهن گذارد.

مفهوم اتلاف در خیانت در امانت

منظور از اتلاف، تلف کردن، از بین بردن و نابود کردن است که ممکن است در خصوص کل مال باشد مثل اینکه کل کتاب مورد امانت را آتش بزند یا اینکه قسمتی از آن را آسیب برساند به مانند اینکه چند ورق از کتاب راآتش زده یا بر روی ماشین مورد امانت خط و خش بندازد. البته باید توجه داشت که بحث اتلاف به صورت ترک فعل نیز محقق می گردد بدین نحو که به عنوان مثال امین از آب دادن به گیاهان یا حیوان خودداری نماید که موجبات تلف شدن آن را فراهم آورد.

مفهوم مفقود کردن در خیانت در امانت

امین ممکن است بدون اینکه مال امانی را تلف کند، موجب عدم دستیابی به آن برای مالک گردد و عملاً امکان دستیابی مالک به مال امانی غیرممکن گردد مثل اینکه انگشتر مورد امانت را در دریا پرتاب کند که علی رغم اینکه انگشتر وجود دارد اما دسترسی به آن برای مالک مقدور نیست. البته در اینجا عمل مفقود کردن باید با سوء نیت یا قصد مجرمانه انجام دهد در غیر این صورت عمل وی جنبه کیفری نداشته و صرفاً از لحاظ مدنی و حقوقی مسئولیت دارد.

سپردن مال مورد امانی به امین

از دیگر نکات حائز اهمیت این جرم، عنصر سپردن است که لازم است مال موضوع جرم (مال امانی) توسط مالک یا متصرف قانونی به امین سپرده شود لذا اگر شخصی مالی را پیدا نماید و از دادن آن به صاحب مال امتناع نماید نمی توان ایشان را تحت عنوان خیانت در امانت قابل مجازات دانست.

مثال برای جرم خیانت در امانت

به عنوان مثالی ساده برای این جرم، فرض کنید شخصی ماشین خود را در نزد دوستش جهت قرار دادن در پارکینگ منزل ایشان، به امانت می سپارد تا بعد از بازگشت از سفر از وی مسترد نماید و دوستش در همین حین از ماشین استفاده نموده و با ماشین مسافر کشی می نماید و در همین حین خودرو به علت تصادف عمدی آسیب می بیند. لذا در این فرض بعد از برگشتن مالک خودرو از سفر، با توجه به اتفاقات حادث شده و استعمال و اتلاف خودرو از سوی امین، مالک حق طرح شکایت کیفری از امین را داشته و با پیگیری پرونده و دفاع مناسب از سوی مالک یا وکیل ایشان، می توان شخص امین به مجازات جرم خیانت در امانت محکوم کرد.

ادله اثبات جرم خیانت در امانت

مهمترین ادله برای اثبات این جرم ابتدا ارائه دلایل و مدارک مالکیت مال مورد امانت می باشد و پس از آن ارائه مدرکی که مال به متهم به صورت امانت سپرده شده و ایشان یکی از اقدامات مندرج در ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات را مرتکب شده است. که با اثبات این امر می توان متهم را به مجازات این جرم محکوم کرد.

مرجع رسیدگی و مجازات جرم خیانت در امانت

ابتدا با طرح شکایت و ثبت آن از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی موضوع به کلانتری محل وقوع جرم جهت انجام تحقیقات ارجاع و پس از آن پرونده به یکی از شعب موجود در دادسرای محل وقوع جرم ارجاع می گردد که در صورت تحقق و اثبات جرم، با صدور کیفرخواست از سوی دادسرا، پرونده جهت رسیدگی و صدور حکم به دادگاه کیفری دو ارجاع می گردد.

در نهایت در صورتی که بتوان این جرم را به اثبات رسانید به موجب ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، مرتکب به ۶ ماه تا ۳ سال حبس محکوم خواهد شد.

مزایای اخذ وکیل متخصص کیفری برای دفاع در پرونده خیانت در امانت

با توجه به تخصصی بودن مباحث کیفری و همچنین در راستای جلوگیری از تضییع حق شما به عنوان شاکی و یا با توجه به مجازات نسبتاً سنگینی که برای این جرم وضع شده است که اگر در مقام متهم قرار گیرید و نتوانید از اتهام انتسابی به نحو احسن دفاع نمائید ممکن است محکوم به حبس گردید، پیشنهاد می شود به یک وکیل متخصص کیفری در شهر خود مراجعه و موضوع را با ایشان درمیان گذاید تا با تنظیم نمودن شکوائیه دقیق یا تنظیم لایحه دفاعیه مناسب جهت دفاع در پرونده، بهترین نتیجه را برای پرونده خود به ارمغان آورید در نتیجه مؤسسه حقوقی نواندیشان حق گستر فرداد مفتخر است با دراختیار داشتن وکیل مجرب و متخصص کیفری بهترین نتیجه را برای شما به فراهم سازد.

جملات کلیدی: خیانت در امانت – مجازات جرم خیانت در امانت – وکیل متخصص کیفری – ادله اثبات جرم – رفتار مجرمانه