بررسی جرم جعل

امروزه استحکام روابط اجتماعی، اقتصادی و غیره منوط به آن است که افراد جامعه بتوانند به صحت و اصالت نوشته ها و اسناد که برای اهداف مختلف در اختیار آنهاست و یا بین آنها رد و بدل شده و مورد استفاد قرار می گیرد اطمینان داشته باشند، جرم جعل علی رغم اینکه در بسیاری از موارد موجب بردن مال می شود در زمره جرایم علیه آسایش عمومی می باشد و در زمره جرایم علیه اموال تلقی نمی گردد لذا این امر نشانگر توجه به ابعاد غیر مالی آن یعنی سلب اعتماد عمومی و نیز ضررهای مالی دیگر است که ممکن است از ارتکاب جرم جعل به اشخاص وارد شود.

در مقاله ذیل کارشناس و وکیل متخصص کیفری در امور جعل مؤسسه حقوقی حق گستر به بررسی اجمالی این جرم پرداخته است که برای شما مخاطبین محترم درج می گردد:

جعل در لغت به معنای دگرگونی، منقلب کردن، ساختن و ایجاد کردن می باشد البته در قانون ما تعریفی از این جرم ارائه نشده است از این رو به برخی از تعاریف از حقوقدانان بزرگ می پردازیم؛

برخی اعلام داشتند که؛ «ساختن نوشته های بر خلاف حقیقت یا امضاء نمودن شبیه به امضای دیگری ولی برخلاف حقیقت را می توان جعل تلقی نمود» یا برخی دیگر بیان داشتند که «ساختن و تغییر دادن محیلانه یک نوشته به ضرر دیگری جعل محسوب می گردد.»

قانون گذار در ماده۵۲۲ قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات به ارائه مصادیق این جرم می پردازد. البته در مواد ۵۳۲ الی ۵۴۲ از این قانون از انواع جعل در اسناد عادی و رسمی و یا سایر اشیاء سخن آورده شده است.

جعل به دو صورت جعل مادی یا جعل مفادی «معنوی»، قابل تقسیم بندی است که به اختصار در ذیل به توضیح آن می پردازیم:

در این مورد این جرم با فعل مثبت صورت می گیرد، بدین شرح که در یک نوشته به صورت فیزیکی، تحریف صورت گرفته باشد که این تحریف و تغییر به صورت های زیر می باشد:

از بین بردن و محو یک جزء از کلمه در سند یا نوشته با وسایلی مانند چاقو، تیغ و سایر وسایل،خراشیدن تعبیر می گردد مانند اینکه شخص مرتکب عدد ۳را به ۲ تبدیل کرده یا اقدام به از بین بردن حرف «ی» در کلمه حسین و تبدیل آن به حسن نماید.

تراشیدن شامل از بین بردن تمام کلمه که توسط تیغ یا چاقو و امثالهم صورت می گیرد، مانند اینکه شخص مرتکب با تراشیدن اسم پدر کسی از سندی و گذاشتن اسم پدر خود به قصد اینکه در آینده مورد استفاده قرار می گیرد اقدام نماید.

الحاق کردن به معنی اضافه کردن عدد، حروف، کلمه یا علامت مخصوص دستور زبان که مؤثر در تغییر معنی است می باشد مانند اینکه شخص مرتکب با اضافه کردن چند عدد در چک، اقدام به تغییر مبلغ آن و سپس وصول آن از بانک نماید.

تبدیل و تغییر دادن حروف و کلمات یا ارقام موجود در یک سند توسط مرتکب بدون آنکه ورقه جدید اضافه شود یا اینکه شخص مزبور با قلم بردن بخش هایی از یک نوشته یا سند را ناخوانا کرده یا خط بزند، به اصلاح قلم بردن نامیده می شود.

پاک کردن و از بین بردن یک جمله یا کلمه یا حرف یا عدد یا رقم در یک نوشته یا سند به گونه ای که نتوان به عبارت اصلی آن پی برد که معمولاً با مواد شیمیایی یا وسایلی مانند پاک کن، لاک غلط گیر، اب و دستگاه تایپ صورت می گیرد، به اصطلاح محو کردن نامیده می شود.

اعتبار دادن به امر باطل مندرج در یک سند یا نوشته به اصلاح اثبات می باشد به مانند اینکه شخص مرتکب یکی از چک های بانکی را که با منگنه سوراخ و باطل شده است را امضاء نموده و قسمت پاره شده را دوباره معتبر سازد.

ناخوانا کردن قسمتی از یک نوشته یا سند به وسیله ایجاد لکه جوهر را سیاه کردن می نامند.

مونتاژ «چسباندن» اسناد و نوشته ها به یکدیگر به طور متقلبانه مانند جدا کردن امضاء فردی از ذیل یک نوشته و وصل کردن آن به یک سند مالی دیگر به نحوی که یک سند تلقی گردد به اصطلاح الصاق نمودن می باشد اگرچه طریقه الصاق کردن آن در ارتکاب جرم اهمیت ندارد.

 استفاده از مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن نیز موجب تحقق جرم جعل خواهد بود و تفاوتی بین اینکه مهر به امانت نزد او سپرده شده یا به طور دیگری به دست آورده است نمی باشد.

ادامه مطالب در مقاله بعدی … .